18 marca 2016 r. Rada Europejska i Turcja osiągnęły porozumienie mające na celu powstrzymanie napływu nielegalnej migracji przez Turcję do Europy. Zgodnie z oświadczeniem UE-Turcja wszyscy nowi nielegalni migranci i osoby ubiegające się o azyl przybywające z Turcji na wyspy greckie i których wnioski o azyl zostały uznane za niedopuszczalne, powinny zostać zwrócone do Turcji.

Porozumienie odbyło się po serii spotkań z Turcją od listopada 2015 r. Poświęconych pogłębieniu stosunków między Turcją a UE, a także wzmocnieniu ich współpracy w sprawie kryzysu migracyjnego, w szczególności wspólny plan działania UE-Turcja uruchomiony 29 listopada 2015 r. I 7 marca 2016 r. Oświadczenie UE-Turcja. Ponadto w dniu 15 grudnia 2015 r. Komisja zaproponowała dobrowolny program przyjmowania uchodźców z Syrii w Turcji.

Aby przełamać model biznesowy przemytników i zaoferować migrantom alternatywę dla narażenia życia, w marcu 2016 r. UE i Turcja podjęły decyzję o współpracy w celu położenia kresu nielegalnej migracji z Turcji do UE. W tym celu UE i Turcja uzgodniły, że:

1) Wszyscy nowi migranci o nieuregulowanym statusie podróżujący z Turcji na wyspy greckie od 20 marca 2016 r. Zostaną zwróceni do Turcji;

2) Za każdego Syryjczyka powracającego do Turcji z wysp greckich inny Syryjczyk zostanie przesiedlony do UE;

3) Turcja podejmie wszelkie niezbędne środki, aby zapobiec otwarciu nowych morskich lub lądowych tras nielegalnej migracji z Turcji do UE;

4) Po zakończeniu lub znacznym ograniczeniu nielegalnych przejazdów między Turcją a UE uruchomi się program dobrowolnego przyjmowania ze względów humanitarnych;

5) Realizacja planu dotyczącego liberalizacji reżimu wizowego zostanie przyspieszona w celu zniesienia wymogów wizowych dla obywateli tureckich najpóźniej do końca czerwca 2016 r. Turcja podejmie wszelkie niezbędne kroki w celu spełnienia pozostałych wymogów;

6) UE, w ścisłej współpracy z Turcją, przyspieszy wypłatę pierwotnie przyznanych 3 mld EUR w ramach Instrumentu Pomocy dla Uchodźców w Turcji. Gdy zasoby te zostaną w pełni wykorzystane, UE zmobilizuje dodatkowe fundusze w ramach instrumentu do dodatkowych 3 mld EUR do końca 2018 r .;

7) UE i Turcja z zadowoleniem przyjęły trwające prace nad unowocześnieniem unii celnej.

8) Proces akcesyjny zostanie przywrócony do życia; rozdział 33 zostanie otwarty podczas holenderskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej, a prace przygotowawcze nad otwarciem innych rozdziałów będą kontynuowane w przyspieszonym tempie;

9) UE i Turcja będą działać na rzecz poprawy warunków humanitarnych w Syrii.

Ponadto Turcja zgodziła się zaakceptować szybki powrót wszystkich migrantów, którzy nie potrzebują międzynarodowej ochrony, przechodzących z Turcji do Grecji, i przyjąć z powrotem wszystkich nielegalnych migrantów zatrzymanych na wodach tureckich. Turcja i UE postanowiły zintensyfikować środki przeciwko przemytnikom migrantów iz zadowoleniem przyjęły ustanowienie działań NATO na Morzu Egejskim.

Ponadto Unia Europejska zaczęła wypłacać 3 mld euro z Instrumentu Pomocy dla Uchodźców w Turcji na konkretne projekty; poczyniono także postępy w zakresie liberalizacji reżimu wizowego i rozmów akcesyjnych, w tym otwarcia rozdziału 17 w grudniu 2015 r. We wrześniu 2016 r. Komisja Europejska ogłosiła utworzenie „nadzwyczajnej sieci bezpieczeństwa socjalnego” w wysokości 348 mln EUR od października 2016 r. Nawet milion najbardziej narażonych uchodźców będzie w stanie zaspokoić swoje podstawowe potrzeby, otrzymując comiesięczne przelewy gotówkowe za pomocą karty elektronicznej.

EU-Turcja wspólny plan działania (w sprawie migracji)

Wyzwania są wspólne, a reakcje należy koordynować. Negocjując kraj kandydujący Turcja i UE są zdecydowane stawić czoła i sprostać istniejącym wyzwaniom w skoordynowany sposób.

Uzgodnione ad referenda

Wprowadzenie

Społeczność międzynarodowa stoi w obliczu bezprecedensowego kryzysu, który wymaga solidarności, wspólnoty i skuteczności. Wyzwania są wspólne, a reakcje należy koordynować. Negocjując kraj kandydujący Turcja i UE są zdecydowane stawić czoła i sprostać istniejącym wyzwaniom w skoordynowany sposób. To wspólne działanie sprawi, że przesłanie Europy będzie silniejsze i bardziej widoczne. Godność ludzka jest podstawą naszego wspólnego wysiłku.

Ten plan działania odzwierciedla porozumienie między Unią Europejską (UE) a Republiką Turcji dotyczące zacieśnienia współpracy w zakresie wsparcia Syryjczyków objętych tymczasową ochroną i zarządzaniem migracjami w ramach skoordynowanych działań mających na celu zaradzenie kryzysowi wywołanemu sytuacją w Syrii. Wynika to z obiadu roboczego UE-Turcja w dniu 17 maja i nieformalnego spotkania szefów państw lub rządów w dniu 23 września 2015 r., Podczas którego przywódcy UE wezwali do zacieśnionego dialogu z Turcją na wszystkich szczeblach. W planie działania określono szereg wspólnych działań, które Unia Europejska (UE) i Republika Turcji powinny pilnie wdrożyć w celu uzupełnienia starań Turcji w zakresie zarządzania sytuacją masowego napływu osób potrzebujących tymczasowej ochrony .

W planie działania próbuje się rozwiązać obecną sytuację kryzysową na trzy sposoby:

(a) poprzez wyeliminowanie pierwotnych przyczyn prowadzących do masowego napływu Syryjczyków,

 (b) poprzez wspieranie Syryjczyków znajdujących się pod tymczasową ochroną i społeczności ich przyjmujących w Turcji (część I)

oraz c) poprzez wzmocnienie współpracy w celu zapobiegania nielegalnym przepływom migracyjnym do UE (część II).

UE i Turcja wspólnie poradzą sobie z tym kryzysem w duchu podziału obciążeń. Plan opiera się na zobowiązaniach podjętych przez Turcję i UE w innych kontekstach, w szczególności w ramach dialogu na temat liberalizacji wizowej i jest z nimi zgodny. W obu częściach określa działania, które mają być realizowane jednocześnie przez Turcję i UE.

Realizacja planu działania będzie wspólnie kierowana i nadzorowana przez Komisję Europejską i wysoką przedstawiciel / wiceprzewodniczącą oraz rząd Turcji przez utworzenie grupy roboczej wysokiego szczebla UE-Turcja ds. Migracji.

Część I: Wspieranie Syryjczyków objętych tymczasową ochroną i ich tureckich społeczności przyjmujących

Turcja podejmuje godne pochwały wysiłki w celu zapewnienia ogromnej pomocy humanitarnej i wsparcia bezprecedensowemu i stale rosnącemu napływowi osób poszukujących schronienia w Syrii, który do tej pory przekroczył 2,2 miliona. Turcja wydała już ponad 7 miliardów euro ze środków własnych na rozwiązanie tego kryzysu.

W ramach tej części planu działania obie strony podejmą następujące działania:

Strona UE zamierza:

1. Mobilizować w sposób zrównoważony, odpowiedni do pojawiających się potrzeb, znaczne i konkretne nowe fundusze poza funduszami IPA przydzielonymi lub przewidywanymi dla Turcji, aby wesprzeć Turcję w sprostaniu wyzwaniu związanemu z obecnością Syryjczyków znajdujących się pod tymczasową ochroną. Środki zostaną uruchomione w sposób jak najbardziej elastyczny i najszybszy, zwłaszcza za pośrednictwem funduszu powierniczego UE na wypadek kryzysu w Syrii. Ustalenie priorytetów i obszarów, w których należy je przydzielić, zostanie ustalone wspólnie z władzami tureckimi. Pierwszeństwo będą miały działania zapewniające natychmiastową pomoc humanitarną; zapewnienie wsparcia prawnego, administracyjnego i psychologicznego; wsparcie centrów kultury; zwiększenie samowystarczalności i uczestnictwa w gospodarce oraz ich włączenia społecznego podczas pobytu w Turcji; lepszy dostęp do edukacji na wszystkich poziomach; ale także działania wspierające społeczności goszczące w obszarach takich jak infrastruktura i usługi.
2. Oprócz środków, które zostaną uruchomione zgodnie z ust. 1, nadal, w ścisłej współpracy z władzami tureckimi, dostarczać natychmiastową i opartą na zasadach pomoc humanitarną za pośrednictwem odpowiednich organizacji humanitarnych w Turcji w celu zaspokojenia najpilniejszych potrzeb humanitarnych na podstawie ich podatność na zagrożenia równolegle i jako uzupełnienie dwustronnych programów współpracy mających na celu zaspokojenie potrzeb wynikających z przedłużającego się kryzysu uchodźczego.
3. Aby zapewnić efektywne wykorzystanie funduszy określonych w ust. 1 i 2, instytucje UE i Turcja przeprowadzą kompleksową wspólną ocenę potrzeb jako podstawę programowania. Ocena pozwoliłaby na zaprojektowanie odpowiednich działań w celu zaspokojenia podstawowych potrzeb Syryjczyków objętych tymczasową ochroną oraz społeczności i prowincji, które ich przyjmują, aby pomóc poradzić sobie z napływem ludzi, zwłaszcza pod względem infrastruktury.
4. Dalej udzielać pomocy, przekraczającej kwotę 4,2 mld EUR już zmobilizowaną przez UE, uchodźcom syryjskim przebywającym w Libanie, Jordanii i Iraku, a także Syryjczykom przesiedlonym w Syrii, aby przyczynić się, między innymi, do osłabienia nacisku czynniki zmuszające ich do przejścia w kierunku Turcji.
5. Wspierać istniejące schematy i programów przesiedleń w państwach członkowskich i UE.

Turcja zamierza:

1. Kontynuować i dalej usprawniać skuteczne wdrażania ustawy o cudzoziemcach i ochronie międzynarodowej poprzez przyjęcie niezbędnych przepisów wtórnych i podnoszenie świadomości ich treści wśród wszystkich zainteresowanych stron.
2. Dalej zapewniać, aby migranci byli rejestrowani i otrzymywali odpowiednie dokumenty obowiązkowo, aby umożliwić zbudowanie silniejszej strategii i systemu zarządzania migracjami.
3. Kontynuować wysiłki na rzecz przyjęcia i wdrożenia polityk, ustawodawstwa i programów ułatwiających Syryjczykom objętym tymczasową ochroną dostęp do usług publicznych, w tym edukacji uczniów, usług zdrowotnych i udziału w gospodarce na czas ich pobytu w Turcji.
4. Upewniać się, że osoby wrażliwe będą nadal identyfikowane i otaczane opieką.

Część II: Wzmocnienie współpracy w celu zapobiegania nielegalnej migracji

W ramach tej części planu działania środki będą opierać się na dialogu na temat liberalizacji reżimu wizowego, planie działania w sprawie wiz oraz postanowieniach umowy o readmisji między UE a Turcją. W tym celu obie strony zamierzają podjąć następujące działania:

Strona UE zamierza:

1. Lepiej informować, we wzajemnie uzgodniony sposób, osoby szukające schronienia w Turcji o ryzyku związanym z nielegalnymi wyjazdami, a także o dostępnych im możliwościach wjazdu w sposób uporządkowany do Unii Europejskiej lub w innych krajach oraz o odpowiednich procedurach zaimplementowano.
2. Dalej wspierać Turcję w zwiększaniu jej zdolności do zwalczania przemytu migrantów, w szczególności poprzez wzmocnienie zdolności patrolowych i obserwacyjnych tureckiej straży przybrzeżnej, a także innych odpowiednich władz tureckich.
3. Wspierać współpracę między państwami członkowskimi UE i Turcją w zakresie organizacji wspólnych operacji powrotowych, w tym środków reintegracyjnych, skierowanych do krajów pochodzenia nielegalnych migrantów.
4. Wspierać w ramach realizacji „Jedwabnego szlaku partnerstwa na rzecz migracji” w rozwoju dialogu i współpracy z władzami zainteresowanych krajów w zakresie zapobiegania nielegalnej migracji, walki z przemytem migrantów i poprawy zarządzania migracją.
5. Zwiększyć zdolności UE do wymiany informacji z Turcją na temat zwalczania sieci przemytowych poprzez oddelegowanie do Turcji oficera łącznikowego FRONTEX-u, współpracę z oficerami łącznikowymi już rozmieszczonymi przez Turcję w UE oraz z zadowoleniem powitanie mianowania tureckiego oficera łącznikowego w FRONTEX-ie.
6. Zwiększyć pomoc finansową oferowaną w celu wsparcia Turcji w spełnieniu wymogu „Dialogu na temat liberalizacji reżimu wizowego”, w szczególności poprzez zwiększenie zdolności i rozwój dobrze funkcjonującego systemu azylowego, migracyjnego, wizowego i zintegrowanego zarządzania granicami zgodnie z dialogiem UE-Turcja na temat wiz

Turcja zamierza:

1. Dalej wzmacniać zdolności przechwytywania tureckiej straży przybrzeżnej, w szczególności poprzez modernizację sprzętu do nadzoru, zwiększenie działalności patrolowej oraz zdolności do poszukiwania i ratowania, w tym poprzez zacieśnienie współpracy z państwami członkowskimi UE.
2. Zacieśniać współpracę z władzami bułgarskimi i greckimi w celu zapobiegania nielegalnej migracji przez wspólne granice lądowe poprzez skuteczne wdrożenie trójstronnej umowy podpisanej w maju 2015 r. Ustanawiającej wspólne centrum na Capitan Andreevo.
3. Zacieśnić współpracę i przyspiesz procedury w celu sprawnego przyjmowania nielegalnych migrantów, którzy nie potrzebują ochrony międzynarodowej i zostali przechwyceni, przybywając z terytorium Turcji zgodnie z ustanowionymi dwustronnymi przepisami o readmisji.
4. Upewnić się, że rozpoczęte procedury azylowe [1] zostały zakończone, aby status uchodźcy został bezzwłocznie przyznany osobom, których wnioski o azyl zostały pozytywnie ocenione.
5. Zgodnie z wymogami określonymi w planie działania dotyczącym wiz należy dążyć do stopniowego dostosowywania tureckiej polityki wizowej, ustawodawstwa i zdolności administracyjnych, w szczególności w stosunku do krajów stanowiących ważne źródło nielegalnej migracji dla Turcji i UE.
6. Kontynuować i dalej wzmacniać walkę z siatkami przestępczymi uczestniczącymi w przemycie migrantów i ich likwidacji, w szczególności poprzez zwiększenie współpracy operacyjnej między tureckimi organami ścigania i ich organami oraz ich odpowiednikami z państw członkowskich UE i agencji UE. Obejmowałoby to wzmocnienie niezbędnych zasad wymaganych do ułatwienia wymiany informacji o osobach.
7. Zintensyfikować wymianę informacji i współpracę z UE i jej państwami członkowskimi. W szczególności będzie ściśle współpracować z oficerami łącznikowymi ds. Imigracji państw członkowskich w Turcji w celu zintensyfikowania walki z sieciami przemytu migrantów oraz przyspieszenia wykrywania fałszywych dokumentów podróży i prawdziwej tożsamości migrantów.
8. Dalsze zacieśniać współpracę z FRONTEX-em, zwłaszcza w zakresie wymiany informacji poprzez wdrożenie ustaleń roboczych.
9. Przysłać oficera łącznikowego do Europolu.

Prezydent Turcji Recep Tayyip Erdogan powiedział dziennikarzom o szczegółach dzisiejszej rozmowy telefonicznej z rosyjskim prezydentem Władimirem Putinem.

Prezydent Recep Tayyip Erdoğan ostrzegł rząd Assada żądając wycofania armii syryjskiej z linii tureckich posterunków obserwacyjnych na terytorium Idlib do końca lutego lub "poniesie tego konsekwencje".